วัดเวียงต้าทิศตะวันออก

Description

Digital Data

TITLE:
แพร่
AUTHOR:
หอภาพถ่ายล้านนา
KEYWORDS:
DESCRIPTION:

ภาพเขียนจิตรกรรมฝาผนังทิศตะวันออก แถวบนช่องที่ 4 (ด้านขวาแถวบนสุด) เขียนเรื่องในในชาดกเรื่อง “ก่ำก๋าดำ” โดยเขียนเล่าเรื่องราวออกเป็น 3 ส่วน ประกอบด้วย ภาพเขียนส่วนแรก (บริเวณฝั่งด้านซ้าย) เขียนเรื่องราวในตอนที่นางจันทะเทวีถูกขับไล่ออกจากเมืองพรหมทัต ซึ่งเรื่องราวในบริเวณนี้น่าจะเป็นการจุดเริ่มของเรื่องราวในชาดก โดยมีเส้นสีน้ำเงินแบ่งคั่นเรื่องราวส่วนต่างๆออกจากกัน ต่อมาเป็นภาพเขียนในส่วนที่สอง (บริเวณส่วนกลางของภาพ) เขียนเรื่องราวในตอนท้ายของชาดก โดยเขียนเนื้อเรื่องตอนหนึ่งในชาดกความว่า “ภายหลังจากที่ก่ำก๋าดำอภิเษกกับนางพิมพาและนางเทพกัญญาแล้ว ได้ขึ้นครองเมืองพาราณสี สถาปนาพระนามว่า “เจ้าราชบัณฑิต” กาลต่อมาเจ้าราชบัณฑิตและนางจันทเทวี จัดทัพเดินทางไปยังเมืองพรหมทัต เพื่อพบบิดา (ท้าวจิตตราช) ครั้นถึงนอกเมืองพรหมทัต จึงหยุดพักอยู่นอกเมือง แลจัดส่งเสนาไปกราบทูลท้าวจิตตราช ว่าตนกับมารดาขอเข้าเฝ้า ครั้นความล่วงรู้ไปถึงนางสิงคีมเหสีน้อยกับกาละกะเสนา จึงรีบเข้าเฝ้าท้าวจิตตราช เพื่อทูลยุยงว่า ก่ำก๋าดำยกทัพมาจะตีเมือง ให้จัดกองกําลังป้องกันเมือง และมอบให้กาละกะเสนายกทัพออกไปนอกเมืองด้วย เมื่อกาละกะเสนายกทัพไปถึง พลันก็ถูกธรณีสูบตกนรกตกหม้อไฟ” ต่อมาเป็นภาพเขียนในส่วนที่สาม (บริเวณฝั่งขวา) เขียนเรื่องราวในตอนที่พระเจ้าเมืองพรหมทัต (ท้าวจิตตราช) เชิญเจ้าราชบัณฑิตกับนางจันทะเข้าไปในเมือง

ภาพเขียนจิตรกรรมฝาผนังในช่องนี้ มีชุดอักษรล้านนาเขียนกำกับอยู่หลายชุด ประกอบด้วย

ชุดอักษรล้านนา (ฝั่งซ้าย) เขียนว่า “พญาพรหมตั๋ดฟังกําส่อเสนา ลวดขับนางจั๋นต๊ะเตวีหนีมาหนี้แล” แปลได้ว่า “พระเจ้าพรหมทัตเชื่อฟังคําโป้ปดมดเท็จของเสนา จึงได้เนรเทศนางจันทะเทวีให้หนีมาที่นี้”  

ถัดมาเป็นชุดอักษรบริเวณด้านล่างสุดของภาพ เขียนว่า “เจ้าราชปัณฑิตตะเอาแม่แลริปนมาแต่เมืองปาราณสีมายั้งหนี้แล” แปลได้ว่า “เจ้าราชบัณฑิต (ก่ำก๋าดำ) พาแม่และรี้พลจากเมืองพาราณสีมาพักที่นี้” 

ถัดมาเป็นชุดอักษรบริเวณด้านล่าง (ฝั่งขวา) อ่านได้ความว่า “พญาพรหมตั๋ดมานิมนต์เอาเจ้าราชปั๋ณฑิตกับนางจั๋นต๊ะ เข้าไปเวียงแล”แปลได้ว่า “พระเจ้าพรหมทัตมาอัญเชิญเจ้าราชบัณฑิตกับนางจันทะเข้าไปในเมือง” 

ถัดมาเป็นชุดอักษรบริเวณด้านหลังนางจันทะเทวี อ่านได้ความว่า “ป๋าลกะเสนาเอาริปนมาฮบเจ้าราชปั๋ณฑิตแล” แปลได้ว่า “ปาลกะเสนายกเอารี้พลมารบเจ้าราชบัณฑิต (ก่ำก๋าดำ)” 

ถัดมาเป็นชุดอักษรบริเวณด้านบนข้างปืนใหญ่ อ่านได้ความว่า “ป๋าลกะเสนา” แปลได้ว่า “ปาลกะเสนา” 

ถัดมาเป็นชุดอักษรบริเวณกลางภาพ (ข้างคนตาย) อ่านได้ความว่า “ลูกอะม็อกปิ๊กคืนมาถูกคนต๋ายแล” แปลได้ว่า “ลูกปืนใหญ่ย้อนคืนมาถูกคนตาย” 

ถัดมาเป็นชุดอักษรบริเวณกลางภาพ (ด้านบนระหว่างชายสองคน) อ่านได้ความว่า “ลงไป ลงไป” ถัดไปอ่านได้ความว่า “เจ้าเฮาดําดินไปปุ้นแล้ว” แปลได้ว่า “เจ้านายของเราดําดินไปนู้นแล้ว” ด้านกลางล่าง อ่านได้ความว่า “แผ่นดินแตกสะหลูบกิ๋นป๋าลกะเสนาแล” แปลได้ว่า “ธรณีสูบปาลกะเสนา” 

ถัดมาเป็นชุดอักษรบริเวณฝั่งขวาของภาพ (ใต้ร่ม) อ่านได้ความว่า “พญาพรหมตั๊ด” แปลได้ว่า “พระเจ้าพรหมทัต” 

และชุดอักษรชุดสุดท้าย อ่านได้ความว่า “นางจั๋นต๊ะ” แปลว่า “นางจันทะเทวี” ขวาสุดอ่านได้ความว่า “เจ้าราชปั๋ณฑิต” แปลว่า “เจ้าราชบัณฑิต หรือก่ำก๋าดำ”

PUBLISHER:
หอภาพถ่ายล้านนา โดย มูลนิธิ รองศาสตราจารย์กันต์ พูนพิพัฒน์
OTHER CONTRIBUTORS:
หอภาพถ่ายล้านนา โดย มูลนิธิ รองศาสตราจารย์กันต์ พูนพิพัฒน์
DATE:
15/02/2021
RESOURCE TYPE:
ภาพจิตรกรรมฝาผนัง
FORMAT:
Image/jpeg
RESOURCE IDENTIFIER:
คณะกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิหอภาพถ่ายล้านนา มูลนิธิ รองศาสตราจารย์ กันต์ พูนพิพัฒน์
SOURCE:
ภาพจิตรกรรมฝาผนัง
LANGUAGE:
ไทย/อังกฤษ
RELATION:
COVERAGE:
วัดเวียงต้า อำเภอลอง จังหวัดแพร่ (มูลนิธิแม่ฟ้าหลวง ในพระบรมราชูปถัมภ์)
RIGHT MANAGEMENT:
หอภาพถ่ายล้านนา โดย มูลนิธิ รองศาสตราจารย์กันต์ พูนพิพัฒน์

Physical Data

COLLECTION NAME:
แพร่
IMAGE CODE:
02_27_20210215_MR27-01_01
SUBJECT AGE:
ประมาณปี พ.ศ. 2380 – 2410
CATEGORY:
ภาพจิตรกรรมฝาผนัง
PROVENANCE:
หอภาพถ่ายล้านนา, มูลนิธิแม่ฟ้าหลวง ในพระบรมราชูปถัมภ์,แปลอักษรล้านนา โดยคุณภูเดช แสนสา
COVERAGE:
วัดเวียงต้า อำเภอลอง จังหวัดแพร่ (มูลนิธิแม่ฟ้าหลวง ในพระบรมราชูปถัมภ์) View map
ORIGINAL SIZE:
9.24 x 2.04 เมตร
DIGITAL SIZE:
20,585 x 5173 Pixels