ภาพเขียนจิตรกรรมบนผืนผ้า (พระบฏ) วัดหลวงฮอด อำเภอฮอด จังหวัดเชียงใหม่

Description

Digital Data

TITLE:
เชียงใหม่
AUTHOR:
หอภาพถ่ายล้านนา โดย มูลนิธิรองศาสตราจารย์ กันต์ พูนพิพัฒน์
KEYWORDS:
DESCRIPTION:

ภาพพระเจดีย์ฝั่งซ้ายมือในช่องบนสุดนี้ เป็นภาพของพระเจดีย์ภาพหนึ่งที่มีความสำคัญอย่างมากองค์หนึ่งในพระพุทธศาสนา ภาพนี้น่าจะเป็นภาพของพระเกศแก้วจุฬามณี อันเมื่อเจ้าชายสิทธัตถะออกผนวช เสด็จถึงหาดทรายริมฝั่งแม่น้ำอโนมา ทรงพระดำริว่าพระเกศาไม่เหมาะแก่สมณะ จึงทรงจับพระขรรค์ด้วยพระหัตถ์ขวา รวบพระจุฬา (จุก) กับพระเมาลี (มวยผม) ด้วยพระหัตถ์ซ้าย แล้วตัดออกเหลือพระเกศายาวสององคุลีเวียนขวาติดพระเศียร แล้วทรงรวบพระจุฬาพร้อมด้วยพระเมาลี อธิษฐานว่า ถ้าจะเป็นพระพุทธเจ้า ขอให้ผมนี้ตั้งอยู่ในอากาศ ถ้าไม่เป็น ก็ให้ตกลงเหนือพื้นดิน แล้วเหวี่ยงไปในอากาศ กำพระจุฬามณีนั้นลอยไประยะประมาณโยชน์หนึ่งแล้วก็ตั้งอยู่ในอากาศ ลำดับนั้น ท้าวสักกะเห็นด้วยจักษุทิพย์ ก็เอาผอบแก้วขนาดโยชน์หนึ่งทูนพระเศียรรับกำพระจุฬามณีนั้น แล้วทรงสถาปนาเป็นพระจุฬามณีเจดีย์สำเร็จด้วยรัตนะ 7 ประการ ขนาด 3 โยชน์ไว้ในภพดาวดึงส์ และนอกจากนี้ในคัมภีร์สุมังคลวิลาสินียังระบุอีกว่า ระหว่างที่โทณพราหมณ์แบ่งพระบรมสารีริกธาตุถวายแก่เจ้าจากแคว้นต่าง ๆ ได้ลักพระเขี้ยวแก้วเบื้องขวาซ่อนไว้ในผ้าโพกศีรษะของตน ท้าวสักกะทรงพระดำริว่าพระเขี้ยวแก้วเบื้องขวานั้นเป็นปัจจัยแห่งการตรัสสอนอริยสัจ 4 เพื่อตัดความสงสัยของบรรดาสัตวโลก ไม่คู่ควรที่พราหมณ์จะทำสักการะได้ จึงทรงถือเอาจากผ้าโพก บรรจุไว้ในผอบทองคำ นำไปประดิษฐาน ณ พระจุฬามณีเจดีย์ด้วย 

       ในภาพพระบฎฝั่งซ้ายของช่องบนสุดนี้ชำรุดและมีร่องรอยของการซ่อมแซมมาแล้ว ได้วาดพระเจดีย์มีฐานยกขึ้นสูงจากพื้นปกติขึ้นมา และมีกำแพงแก้วล้อมรอบอยู่โดยวาดเป็นแนวตัดขวางของกำแพง กำแพงแก้วนี้มีสองชั้น ชั้นแรกเป็นเพียงแค่เสาปักอยู่ด้านนอกสุด ส่วนกำแพงแก้วด้านในเป็นเสาด้านบนมียอดแหลมเป็นพุ่มประกอบด้วยตัวเหงาซ้อนกันเป็นชั้นๆ ถัดเข้าไปด้านในกำแพงแก้วเป็นพระเกศแก้วจุฬามณีมีพระอรหันต์ประทับนั่งสักการะอยู่ข้างพระเจดีย์ฝั่งซ้าย(ขวามือของผู้ชม)อยู่ 2 องค์ ส่วนด้านขวาของพระธาตุ(ซ้ายมือของผู้ชม) น่าจะเป็นเทวดานั่งสักการะอยู่หนึ่งองค์ มีเสาปักตุงหรือธงใบกล้วยสีเหลือง แดง และน้ำเงินอยู่ข้างละ 3 ต้น

PUBLISHER:
หอภาพถ่ายล้านนา โดย มูลนิธิรองศาสตราจารย์ กันต์ พูนพิพัฒน์
OTHER CONTRIBUTORS:
หอภาพถ่ายล้านนา โดย มูลนิธิรองศาสตราจารย์ กันต์ พูนพิพัฒน์
DATE:
01/07/2562
RESOURCE TYPE:
จิตรกรรม
FORMAT:
Image/jpeg
RESOURCE IDENTIFIER:
คณะกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิหอภาพถ่ายล้านนา ในกำกับของกรรมการอำนวยการหอภาพถ่ายล้านนา
SOURCE:
ภาพพระบฎ
LANGUAGE:
ไทย/อังกฤษ
RELATION:
COVERAGE:
RIGHT MANAGEMENT:
หอภาพถ่ายล้านนา โดย มูลนิธิรองศาสตราจารย์ กันต์ พูนพิพัฒน์

Physical Data

COLLECTION NAME:
เชียงใหม่
IMAGE CODE:
02_26_20190805_MR26-01_14
SUBJECT AGE:
ประมาณพุทธศตวรรษที่ 20 – 21 (พ.ศ.1900 – 2100)
CATEGORY:
พระบฏ จิตรกรรมบนผืนผ้า
PROVENANCE:
ศาสตราจารย์ กันต์ พูนพิพัฒน์
COVERAGE:
ORIGINAL SIZE:
12.24 x 13.71 in.
DIGITAL SIZE:
5222 x 2500 Pixels.