Description
Digital Data
ภาพเขียนบริเวณระหว่างหน้าต่างและประตูทางเข้าของมุขด้านทิศเหนือฝั่งตะวันตก เขียนเรื่องราวในตอนที่คัทธณะกุมารใคร่อยากรู้ว่าบิดาของตนคือใคร ด้วยความใคร่รู้จึงรบเร้ามารดาให้พาไปดูร่องรอยของบิดา โดยเนื้อหาในชาดกตอนนี้มีใจความว่า ครั้นเมื่อเวลาผ่านไป 7 ปี คัทธณะกุมารจึงถามหาบิดา หญิงหม้ายก็เล่าเหตุการณ์แก่บุตรชายฟังทุกประการ ด้วยความใคร่รู้จึงรบเร้าให้มารดาพาตนออกไปดูรอยเท้าช้างอันเป็นรอยเท้าของผู้เป็นบิดา กระนั้นนางก็มิอาจขัดบุตรชายได้ จึงพากันไปดูรอยเท้าช้างรอยนั้นซึ่งมีขนาดใหญ่มาก แล้วจึงบอกกับบุตรชายว่า นี่แหละคือรอยเท้าบิดา จากนั้นจึงพากันเดินเข้าป่าไปเรื่อยๆ ครั้นถึงป่าแห่งหนึ่งด้วยความหิวจึงพากันขุดหาหัวเผือกหัวมันกิน
ณ ป่าแห่งนี้มีนางยักษ์ตนหนึ่งอาศัยอยู่ นางยักษ์ตนนี้ได้เห็นควันไฟที่คัทธณะกุมารได้ก่อขึ้นเพื่อเผาเผือกเผามันกิน จึงวิ่งตามควันไฟนั้นจนมาพบกับคัมารดาของคัทธณะกุมาร ครั้นเมื่อนางยักษ์เห็นมนุษย์จึงวิ่งเข้ามาหมายจะจับมารดาของคัทธณะกุมาร เห็นกระนั้นมารดาของคัทธณะกุมาร จึงวิ่งไปเกาะต้นไม้อย่างเต็มกำลัง ในขณะเดียวกันนางยักษ์ก็ดึงรั้งผมของมารดาคัทธณะกุมาร ด้วยความเจ็บปวดเเละกลัวนางจึงร้องเรียกให้คัทธณะกุมารที่อยู่ในหลุมมันได้ยิน เมื่อได้ยินเสียงของบุพการีร้องเรียกดังนั้น คัทธณะกุมารจึงกระโดดขึ้นจากหลุมมันเห็นนางยักษ์กำลังทำร้ายมารดาของตน คัทธณะกุมารจึงแสดงความกล้าหาญด้วยพละกำลังที่แข็งแรงดั่งพญาช้างสาร กระโดดขึ้นไปเหยียบคอนางยักษ์ เเล้วเงื้อดาบจะฟันนางยักษ์ ด้วยฤทธานุภาพของคัทธณะกุมาร จึงสร้างความหวาดกลัวแก่นางยักษ์เป็นเอามาก นางจึงร้องขอชีวิตกับคัทธณะกุมาร ด้วยความเมตตาคัทธณะกุมารจึงปล่อยนางยักษ์ไป ด้วยความซาบซึ้งที่มิได้หมายชีวิตตน จึงชี้บอกขุมทรัพย์ทองคำเเละมอบคนโฑทิพย์วิเศษให้แก่คัทธณะกุมาร คนโฑทิพย์นี้หากกินน้ำในคนโฑจะทำให้กลับเป็นหนุ่มเป็นสาวได้ จากนั้นนางยักษ์ก็วิ่งหนีไป กาลต่อมาคัทธณะกุมารกับมารดาจึงพากันไปขุดทองคำตามที่นางยักษ์ตนนั้นบอก เเละพากันหาบทองคำเอากลับมาแจกจ่ายแก่ชาวเมืองทั่วไปในเมืองศรีษะเกษ
เรื่องราวในภาพเริ่มที่บริเวณกลางภาพ บริเวณเสาวิหาร เขียนภาพหญิงหม้ายมารดาของคัทธณะกุมาร ที่กำลังชี้ให้คัทธณะกุมารดูรอยเท้าช้าง ที่ตนได้ดื่มกินน้ำในรอยเท้านั้นแล้วเกิดตั้งครรภ์ ในบริเวณนี้มีอักษรล้านนาเขียนกำกับอยู่บริเวณเหนือหญิงหม้ายมารดาของคัทธณะกุมารอ่านได้ความว่า “แม่เจ้าคัทธณะชี้รอยช้างหื้อเจ้าหันว่า คอยดูเจ้าแม่” แปลได้ความว่า “แม่เจ้าคัทธณะชี้รอยเท้าช้างให้เจ้าคัทธณะเห็นแล้ว กล่าวว่า มองดูเจ้าแม่”
ถัดมาเป็นชุดอักษรล้านนาบริเวณเหนือคัทธณะกุมารอ่านได้ความว่า “หลวงแท้น้อ” แปลว่า “ใหญ่เหลือเกิน”
ถัดไปเป็นภาพเขียนบริเวณด้านขวาของภาพ เขียนเรื่องราวในตอนที่คัทธณะกุมารเเละมารดา เดินทางเข้าป่าไปเรื่อยๆ ครั้นถึงป่าแห่งหนึ่งด้วยความหิวจึงพากันขุดหาหัวเผือกหัวมันกิน
ณ ป่าแห่งนี้มีนางยักษ์ตนหนึ่งอาศัยอยู่ นางยักษ์ตนนี้ได้เห็นควันไฟที่คัทธณะกุมารได้ก่อขึ้นเพื่อเผาเผือกเผามันกิน จึงวิ่งตามควันไฟนั้นจนมาพบกับคัมารดาของคัทธณะกุมาร ครั้นเมื่อนางยักษ์เห็นมนุษย์จึงวิ่งเข้ามาหมายจะจับมารดาของคัทธณะกุมาร เห็นกระนั้นมารดาของคัทธณะกุมาร จึงวิ่งไปเกาะต้นไม้อย่างเต็มกำลัง ในขณะเดียวกันนางยักษ์ก็ดึงรั้งผมของมารดาคัทธณะกุมาร ด้วยความเจ็บปวดเเละกลัวนางจึงร้องเรียกให้คัทธณะกุมารที่อยู่ในหลุมมันได้ยิน เมื่อได้ยินเสียงของบุพการีร้องเรียกดังนั้น คัทธณะกุมารจึงกระโดดขึ้นจากหลุมมันเห็นนางยักษ์กำลังทำร้ายมารดาของตน คัทธณะกุมารจึงแสดงความกล้าหาญด้วยพละกำลังที่แข็งแรงดั่งพญาช้างสาร กระโดดขึ้นไปเหยียบคอนางยักษ์ เเล้วเงื้อดาบจะฟันนางยักษ์ ด้วยฤทธานุภาพของคัทธณะกุมาร จึงสร้างความหวาดกลัวแก่นางยักษ์เป็นเอามาก นางจึงร้องขอชีวิตกับคัทธณะกุมาร ด้วยความเมตตาคัทธณะกุมารจึงปล่อยนางยักษ์ไป ด้วยความซาบซึ้งที่มิได้หมายชีวิตตน จึงชี้บอกขุมทรัพย์ทองคำเเละมอบคนโฑทิพย์วิเศษให้แก่คัทธณะกุมาร คนโฑทิพย์นี้หากกินน้ำในคนโฑจะทำให้กลับเป็นหนุ่มเป็นสาวได้ จากนั้นนางยักษ์ก็วิ่งหนีไป ในบริเวณนี้มีอักษรล้านนาเขียนกำกับอยู่ บริเวณซ้ายเหนือหลุมที่คัทธณะกุมารลงไปขุดเผือกขุดมัน อ่านได้ความว่า “ลงขุดมัน” ถัดไปเป็นชุดอักษรล้านนาบริเวณเหนือมารดาของคัทธณะกุมารที่กำลังถูกนางยักษ์กระชากผมอยู่ อ่านได้ความว่า “มาเวยเจ้าแม่” แปลได้ว่า “คัทธณะกุมาร มาช่วยแม่เร็วๆด้วย” ถัดมาเป็นชุดอักษรล้านนาเหนือคัทธณะกุมารที่กำลังเงื้อดาบหมายจะฟันคอนางยักษ์ อ่านได้ความว่า “ญักมาหากินแม่เจ้าคัทธณะ เจ้าคัทธณะณ่ำฅอไว้หนี้แล” แปลได้ว่า “นางยักษ์จะมากินแม่ของคัทธณะกุมาร คัทธณะกุมารเลยกระโดดขึ้นย่ำคอไว้หมายจะฆ่าให้ตายเสีย” ถัดมาเป็นชุดอักษรล้านนาบริเวณด้านล่างขวามือเป็นตอนที่นางยักษ์กำลังชี้บอกขุมทรัพย์ทองแก่คัทธณะกุมาร อ่านได้ความว่า “ญักชี้ขุมคำให้เจ้าคัทธณะ” แปลได้ว่า “นางยักษ์ชี้ขุมทรัพย์ที่ซ่อนทองคำให้คัทธณะกุมาร”
ถัดไปบริเวณด้านบนของภาพ เขียนภาพในตอนที่นางยักษ์ร้องขอชีวิตกับคัทธณะกุมาร ด้วยความซาบซึ้งที่คัทธณะกุมารมิคิดปลดชีพตน จึงชี้บอกขุมทรัพย์ทองคำเเละมอบคนโฑทิพย์วิเศษให้แก่คัทธณะกุมาร ในบริเวณนี้มีอักษรล้านนากำกับอยู่ อ่านได้ความว่า “ญักเอาน้ำต้นทิพมาหื้อเจ้าคัทธณะ” แปลได้ว่า “นางยักษ์ได้มอบของวิเศษคนโฑทิพย์ให้แก่คัทธณะกุมาร”
ถัดมาเรื่องราวในส่วนต่อเขียนกลับไปที่กลางภาพ บริเวณเสาวิหารด้านบน เป็นเรื่องราวภายหลังจากคัทธณะกุมารเเละมารดา เดินทางออกจากป่าเพื่อกลับเข้าเมืองศรีษะเกษ ในบริเวณนี้มีอักษรล้านนาเขียนกำกับอยู่อ่านได้ความว่า “คัทธณะมาบ้าน” แปลได้ว่า “คัทธณะกุมารเดินทางกลับบ้าน”
ถัดมาเรื่องราวในส่วนต่อเขียนต่อไปฝั่งซ้ายมือ บริเวณหน้าบ้านของคัทธณะกุมาร เป็นเรื่องราวภายหลังจากคัทธณะกุมารและมารมารดาขุดทองคำ เเละเเละพากันหาบทองคำเอากลับมาแจกจ่ายแก่ชาวเมืองทั่วไปในเมืองศรีษะเกษ ในบริเวณนี้มีอักษรล้านนาเขียนกำกับอยู่ อ่านได้ความว่า “เจ้าคัทธณะหาบคำมาบ้านแล” แปลได้ว่า “คัทธณะกุมารหาบทองคำกลับมาบ้าน”
Physical Data
