จิตรกรรมฝาผนังมุขทิศเหนือ ส่วนกลาง 1.1

Category:

Description

Digital Data

TITLE:
น่าน
AUTHOR:
หอภาพถ่ายล้านนา โดย มูลนิธิรองศาสตราจารย์ กันต์ พูนพิพัฒน์
KEYWORDS:
DESCRIPTION:

ภาพเขียนจิตรกรรมมุขทิศเหนือส่วนกลาง บริเวณด้านบนเหนือประตูทางเข้าพระวิหาร โดยเขียนเริ่มเรื่องบริเวณด้านตะวันตกของมุขทิศเหนือมาจนถึงเหนือประตูทางเข้าพระวิหาร เขียนเรื่องราวของเจ้าคัทธณะกุมารออกเดินทางเพื่อไปตามหาพระบิดา ดังเรื่องราวในชาดกตอนหนึ่งว่า  “ครั้นเมื่อเวลาล่วงไป 3 ปี เจ้าคัทธณะกุมารคิดที่จะออกเดินทางตามหารอยเท้าช้างอันเป็นรอยเท้าของบิดาจากคำบอกเล่าของมารดา กระนั้นก็ถูกผู้เป็นมารดาขัดไว้ เเต่ก็มิสามารถขัดเจ้าคัทธณะกุมารที่ต้องการจะออกตามหาบิดาของตนได้ พญาศรีษะเกษจึงได้พระราชทานผ้าผืนหนึ่งแก่เจ้าคัทธณะกุมาร เพื่อใช้ฉลองพระองค์อย่างกษัตริย์ในระหว่างเดินทาง ผ้าทอผืนนี้ทอจากทองคำมีความงดงามมากจึงขนานนามผ้าผืนนี้ว่า “ผ้าค่าแสนคำ”  

เจ้าคัทธณะกุมารออกเดินทางจากเมืองศรีษะเกษ มุ่งสู่เมืองอินทปัฎ์ฐนคร ในขณะออกเดินทางนั้นทรงเเบกดาบศรีกัญไชยไว้ที่บ่าซ้าย เบื้องหน้าห้อยคนโฑทิพย์ ส่วนเบื้องหลังห้อยถุงย่ามไว้ 

ระหว่างทางได้พบกับชายผู้หนึ่ง ชายผู้นี้เป็นผู้มีกำลังวังชามาก สามารถลากกอไม้ไปล้อมรอบที่นาของตนทีละ 111 กอ ชาวบ้านจึงเรียกว่าชื่อชายผู้นี้ว่า “ชายไม้ร้อยกอ” เจ้าคัทธณะกุมารเห็นชายไม้ร้อยกอกำลังลากไม้อยู่จึงวิ่งเข้าไปเหยียบไม้นั้นจากด้านหลัง เมื่อชายไม้ร้อยกอเห็นดังนั้นจึงโมโหหมายจะเข้าทำร้ายเจ้าคัทธณะกุมาร แต่ก็มิสามารถทำอันตรายต่อเจ้าคัทธณะกุมารได้ เจ้าคัทธณะกุมารจึงใช้พระหัตถ์จับที่ไหล่เเล้วกดชายไม้ร้อยกอทรุดลงจมพื้นดิน เมื่อมิสามารถต่อกรกับเจ้าคัทธณะกุมารได้ ชายไม้ร้อยกอจึงส่งเสียงร้องขอชีวิตจากเจ้าคัทธณะกุมาร เมื่อเจ้าคัทธณะกุมารเห็นดังนั้นก็เกิดความเมตตา จึงดึงชายไม้ร้อยกอขึ้นจากดิน ชายไม้ร้อยกอสำนึกในพระคุณเป็นอันมาก จึงขอเป็นข้ารับใช้ติดตามเจ้าคัทธณะกุมารต่อไป

ครั้นเดินทางต่อไปจึงได้มาพบกับชายผู้หนึ่งนามว่า ชายเกวียนร้อยเล่มที่กำลังลากเกวียนอยู่ จึงได้เข้าไปประลองกำลังกัน โดยเจ้าคัทธณะกุมารเหยียบท้ายเกวียนไว้ เเล้วจึงให้ชายเกวียนร้อยเล่มลากเกวียนนั้น จนสายเชือกขาด ทำให้ชายเกวียนร้อยเล่มล้มหน้าคว่ำลงกระแทกพื้น ชายเกวียนร้อยเล่มโมโหเป็นอันมาก จึงวิ่งเข้าใส่เจ้าคัทธณะกุมารหมายจะทำร้าย กระนั้นเจ้าคัทธณะกุมารจึงใช้พระหัตถ์จับไหล่นายเกวียนร้อยเล่มกดลงไปกับพื้นดินเช่นเดียวกับที่ทำกับชายไม้ร้อยกอ เเละเมื่อมิสามารถต่อกรกับเจ้าคัทธณะกุมารได้ จึงยกมือไหว้ส่งเสียงร้องขอชีวิตจากเจ้าคัทธณะกุมาร เมื่อเจ้าคัทธณะกุมารเห็นดังนั้นก็เกิดความเมตตาเฉกเช่นเดียวกับชายไม้ร้อยกอ จึงดึงชายเกวียนร้อยเล่มขึ้นจากดิน ชายเกวียนร้อยเล่มสำนึกในพระคุณเป็นอันมาก จึงขอเป็นข้ารับใช้ติดตามเจ้าคัทธณะกุมาร แล้วทั้งสามก็พากันเดินทางมาถึงเมืองอินทปัฎฐนคร

ในภาพบริเวณฝั่งซ้ายสุด (ด้านบน) เขียนภาพเจ้าคัทธณะกุมารเดินทางออกจากเมืองศรีษะเกษ มุ่งสู่เมืองอินทปัฎ์ฐนคร ผ่านป่าแห่งหนึ่ง ในป่านั้นมีสัตว์ป่าชุกชุม ระหว่างนั้นมีพรานป่ากำลังใช้ปืนคาบศิลาล่ากวางอยู่ 

ถัดมาเป็นภาพเขียนบริเวณเสาของวิหารซึ่งเป็นเรื่องราวลำดับต่อมา เป็นเรื่องราวในตอนที่เจ้าคัทธณะกุมารเดินผ่านป่าเเห่งหนึ่งเพื่อมุ่งสู่เมืองอินทปัฎ์ฐนคร ณ ป่าแห่งนี้มีนกป่าหลากหลายชนิดอาศัยอยู่อย่างชุกชุม 

ถัดมาเป็นภาพเขียนส่วนต่อของเรื่องราวบริเวณเหนือประตูทางเข้าวิหารของมุขด้านทิศเหนือ เป็นตอนที่เจ้าคัทธณะกุมารได้มาพบกับชายไม้ร้อยกอ เเละชายเกวียนร้อยเล่ม เเละภาพเขียนทั้งสามเดินทางมาถึงเมืองอินทปัฎฐนคร

PUBLISHER:
หอภาพถ่ายล้านนา โดย มูลนิธิรองศาสตราจารย์ กันต์ พูนพิพัฒน์
OTHER CONTRIBUTORS:
หอภาพถ่ายล้านนา โดย มูลนิธิรองศาสตราจารย์ กันต์ พูนพิพัฒน์
DATE:
07/02/2558
RESOURCE TYPE:
จิตรกรรมฝาผนัง
FORMAT:
Image/jpeg
RESOURCE IDENTIFIER:
คณะกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิหอภาพถ่ายล้านนา ในกำกับของกรรมการอำนวยการหอภาพถ่ายล้านนา
SOURCE:
จิตรกรรมฝาผนัง
LANGUAGE:
ไทย/อังกฤษ
RELATION:
COVERAGE:
วัดภูมินทร์ อำเภอเมืองน่าน จังหวัดน่าน ภาคเหนือ ประเทศไทย
RIGHT MANAGEMENT:
หอภาพถ่ายล้านนา โดย มูลนิธิรองศาสตราจารย์ กันต์ พูนพิพัฒน์

Physical Data

COLLECTION NAME:
น่าน
IMAGE CODE:
000
SUBJECT AGE:
CATEGORY:
จิตรกรรมฝาผนัง
PROVENANCE:
ศาสตราจารย์กันต์ พูนพิพัฒน์
COVERAGE:
วัดภูมินทร์ อำเภอเมืองน่าน จังหวัดน่าน ภาคเหนือ ประเทศไทย view map
ORIGINAL SIZE:
11.43×6.82 เมตร(ขนาดรวมทั้งฝาผนัง)
DIGITAL SIZE:
57,451×19,360 Pixels