Description
Digital Data
TITLE:
พะเยา
AUTHOR:
หอภาพถ่ายล้านนา โดย มูลนิธิรองศาสตราจารย์ กันต์ พูนพิพัฒน์
KEYWORDS:
กัณฑ์วนประเวศน์, ชาดก, ตั้งธรรมหลวง, ตุงค่าวธรรม, ผ้าซิ่นตีนจก, ผ้าลุนตยา-อเชะ, พระกัณหา, พระชาลี, พระนางมัทรี, พระบฏพะเยา, พระบฏวัดดอกบัว, พระเวสสันดร, พระเวสสันดรชาดก, พะเยา, ภาคเหนือ, ภาพพระบฏวัดดอกบัว, ภาพเขียนพระบฏในล้านนา, ล้านนา, อำเภอเมืองพะเยา, เทศน์มหาชาติ
DESCRIPTION:
จิตรกรรมด้านล่าง บริเวณด้านซ้ายบนเหลือศาลาที่ประทับของพระเวสสันดร มีอักษรล้านนาเขียนไว้ว่า “วัณณะปะเหวด” หมายถึงภาพพระบฏเป็นเรื่องราวของกัณฑ์ที่ 4 วนประเวศน์ เป็นเหตุการณ์ที่ พระเวสสันดรเมื่อเดินทางถึงนครเจตราชทั้งสี่กษัตริย์จึงแวะเข้าประทับพักศาลาหน้านครเจตราช พระกษัตริย์ผู้ครองนครเจตราชจึงทูลเสด็จครองเมืองแต่พระเวสสันดรทรงปฏิเสธ เพราะพระเวสสันดรทรงตั้งพระทัยที่จะทรงออกผนวช ฝั่งล่างซ้ายเป็นเหตุการณ์ที่เหล่าเสนาอมาตย์มาทูลเชิญพระเวสสันดร ตามที่พระกษัตริย์ผู้ครองนครเจตราชรับสั่งมา ฝั่งขวาบนเป็นพระกษัตริย์ผู้ครองนครเจตราชประทับอยู่ในเรือนภายในกำแพงเมือง ศาลาที่ประทับทั้งสองหลังเป็นสถาปัตยกรรมที่นำของทางรัตนโกสินทร์มาผสมผสานกับรูปแบบของทางล้านนา เครื่องทรงของพระเวสสันดรมีรูปแบบคล้ายเครื่องทรงของกษัตริย์พม่า คือสวมพระชฎาสวมกรองศอทับเสื้อแขนยาวแบบพม่า ส่วนพระนางมัทรีแต่งกายแบบหญิงชาวไทยวนคือ เปลือยอกมีผ้ามาคล้องคอและคลุมไหล่ห้อยชายไปด้านหลัง ไว้ผมมุ่นมวยเรียกว่าเกล้าแบบ “วิดว้อง”ไว้กลางศีรษะมัดมวยด้วยสร้อยคำหรือสร้อยทอง ส่วนเหล่าเสนาอมาตย์ใส่เสื้อแขนยาวนุ่งโจงกระเบน ไว้ผมทรงมหาดไทยมีรูปแบบคือไว้ผมกลางกระหม่อม โกนรอบข้างจนเกรียน ทำให้ผมตรงกลางมีรูปเหมือนพระอาทิตย์เดิมมีชื่อว่า “มหาอุไทย” นานไปการเขียนสระอุ ก็กลายเป็น ฤ กลายเป็น “มหาฤทัย” ต่อไปเขียน ฤ เป็น ฎ เลยกลายเป็น “มหาฎไทย” ก่อนจะมาใช้ ด แทน เลยกลายเป็น “มหาดไทย” อย่างในทุกวันนี้ เสนาคนหน้าสุดอยู่ในท่าทางทูลเชิญพานใส่ดอกไม้ ที่ในล้านนาเรียกว่า “ขันดอก” ที่น่าจะทำจากเครื่องเขิน
PUBLISHER:
หอภาพถ่ายล้านนา โดย มูลนิธิรองศาสตราจารย์ กันต์ พูนพิพัฒน์
OTHER CONTRIBUTORS:
หอภาพถ่ายล้านนา โดย มูลนิธิรองศาสตราจารย์ กันต์ พูนพิพัฒน์
DATE:
21/6/2567
RESOURCE TYPE:
ภาพเขียนจิตรกรรมบนผืนผ้า
FORMAT:
Image/jpeg
RESOURCE IDENTIFIER:
คณะกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิหอภาพถ่ายล้านนา ในกำกับของกรรมการอำนวยการหอภาพถ่ายล้านนา
SOURCE:
ภาพเขียนจิตรกรรมบนผืนผ้า
LANGUAGE:
ไทย/อังกฤษ
RELATION:
รูปแบบการเขียนเห็นได้ชัดเจนว่า เป็นของล้านนาสกุลช่างท้องถิ่น ที่ได้รับอิทธิพลทั้งจากรัตนโกสินทร์ และพม่า นำมาผสมผสานกัน
COVERAGE:
วัดดอกบัว อำเภอเมืองพะเยา จังหวัดพะเยา ภาคเหนือ ประเทศไทย
RIGHT MANAGEMENT:
หอภาพถ่ายล้านนา โดย มูลนิธิรองศาสตราจารย์ กันต์ พูนพิพัฒน์
Physical Data
COLLECTION NAME:
พะเยา
IMAGE CODE:
02_24_20240621_MR_วัดดอกบัว_08.1
SUBJECT AGE:
ประมาณกลางพุทธศตวรรษที่ 25
CATEGORY:
ภาพเขียนจิตรกรรมบนผืนผ้า
PROVENANCE:
ศาสตราจารย์กันต์ พูนพิพัฒน์
COVERAGE:
วัดดอกบัว อำเภอเมืองพะเยา จังหวัดพะเยา ภาคเหนือ ประเทศไทย view map
ORIGINAL SIZE:
85.5 x 140 cm
DIGITAL SIZE:
2998 x 4642 Pixels
