Description
Digital Data
TITLE:
ลำปาง
AUTHOR:
หอภาพถ่ายล้านนา โดย มูลนิธิรองศาสตราจารย์ กันต์ พูนพิพัฒน์
KEYWORDS:
จิตรกรรมภาพพระบฏ, ซิ่นต๋า, ตุงค่าว, ตุงค่าวธรรม, นุ่งผ้าต้อย, ประวัติศาตร์ล้านนา, ประวัติศาสตร์ลำปาง, ประเทศไทย, พระบฏ, พระมาลัย, พระศรีอาริย์, พระเกศแก้วจุฬามณี, ภาคเหนือ, ภาพพระบฏ, ภาพเขียนพระบฏ, มูลนิธิรองศาสตราจารย์ กันต์ พูนพิพัฒน์, ล้านนา, ลำปาง, วัดทุ่งคา, หอภาพถ่ายล้านนา, อำเภอเเจ้ห่ม, เค็ดม้าม
DESCRIPTION:
แผ่นที่ 1 พระมาลัย
ภาพนี้มีเหตุการณ์ด้วยกัน 2 ตอน ด้านบนเป็นเรื่องที่กล่าวถึง ชายเข็ญใจผู้หนึ่งอาศัยอยู่กับแม่ ในเช้าวันหนึ่ง ชายผู้นั้นได้ลงไปอาบน้ำและเห็นดอกบัว 8 ดอก มีความงดงาม จึงเก็บดอกบัวมาด้วยจิตศรัทธา จากนั้น ชายเข็ญใจได้เห็นพระมาลัยเดินบิณฑบาตร จึงนำดอกบัว 8 ดอกถวาย และตั้งจิตอธิษฐานว่า ไม่ว่าจะเกิดมาอีกกี่ชาติ ขออย่าได้เกิดมาเป็นคนเข็ญใจอีก จากนั้น พระมาลัยได้นำดอกบัวขึ้นไปบูชาพระเกศแก้วจุฬามณีบนสวรรค์
พระมาลัย ถือเป็นพระเถระในตำนานองค์สำคัญองค์หนึ่งที่ใกล้ชิดกับชาวบ้าน และถือเป็น “พระผู้มาโปรด” จนได้รับการกล่าวขานทั่วไป และนำมาสร้างเป็นงานศิลปกรรมต่างๆ มากมายหลายรูปแบบ รวมทั้งยังมีการสร้างสรรค์สมุดภาพและคัมภีร์ขึ้นจำนวนมาก อันเกิดจากพื้นฐานความเชื่อที่ว่าการสืบสานเรื่องราวเหล่านี้ให้เผยแพร่กว้างขวางออกไปถือเป็นอานิสงส์นำให้ผู้สร้างได้ไปเกิดในยุคพระศรีอาริย์ ในดินเเดนล้านนานิยมเขียนภาพพระมาลัยในพระบฏ หรือตุงค่าวธรรม เป็นผืนเเรกเสมอ
ด้านล่างของภาพเขียนเรื่องราวที่เกี่ยวข้องกับชายผู้ถวายดอกบัว โดยมีการผสมผสานเรื่องราวในสภาพแวดล้อมช่วงนั้นลงไปด้วย ตั้งแต่งานสถาปัตยกรรมที่เป็นเรือนยกพื้นเสาไม้มีที่เป็นรูปแบบของทางภาคเหนือ หญิงที่นั่งอยู่ในเรือนแต่งกายแบบหญิงไทยวนคือ เปลือยอก มีการทำผมมุ่นมวยต่ำไว้ด้านหลัง นุ่งผ้า “ซิ่นต๋า”เป็นผ้าซิ่นที่มีลวดลายเส้นในแนวขวางลำตัว ที่ล้วนเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของหญิงชาวไทยวนในแถบนี้ หรือชายขณะตำครกเท้่าเพื่อตำข้าวเปลือกหรือชายที่แบกฟืนกลับมา ล้วนมีรูปแบบของเป็นแบบชายในล้านนาคือ ไม่สวมเสื้อใว้ผมสั้น นุ่งผ้ามีลวดลายหรือผ้าพื้นสีเรียบผืนเดียวที่เรียกว่านุ่งแบบ “นุ่งผ้าต้อย”หรือ“เค็ดม่าม”โดยจะม้วนผ้าเป็นเกลียวสอดระหว่างขาเป็นการนุ่งแบบเดียวกับการถกเขมรหรือโจงกระเบน เผยให้เห็นลายสักยันต์ตั้งแต่ท้องน้อยจนถึงหัวเข่า ที่มีสวดลายสัตว์หิมพานต์ อันเป็นเอกลักษณ์อย่างหนึ่งของชายชาวไทยวนในแถบนี้ ด้านใต้ถุนเรือนมีทั้งเลี้ยงหมูหรือหมาไ้ว้ใต้เรือนพักอาศัย
ภาพนี้มีเหตุการณ์ด้วยกัน 2 ตอน ด้านบนเป็นเรื่องที่กล่าวถึง ชายเข็ญใจผู้หนึ่งอาศัยอยู่กับแม่ ในเช้าวันหนึ่ง ชายผู้นั้นได้ลงไปอาบน้ำและเห็นดอกบัว 8 ดอก มีความงดงาม จึงเก็บดอกบัวมาด้วยจิตศรัทธา จากนั้น ชายเข็ญใจได้เห็นพระมาลัยเดินบิณฑบาตร จึงนำดอกบัว 8 ดอกถวาย และตั้งจิตอธิษฐานว่า ไม่ว่าจะเกิดมาอีกกี่ชาติ ขออย่าได้เกิดมาเป็นคนเข็ญใจอีก จากนั้น พระมาลัยได้นำดอกบัวขึ้นไปบูชาพระเกศแก้วจุฬามณีบนสวรรค์
พระมาลัย ถือเป็นพระเถระในตำนานองค์สำคัญองค์หนึ่งที่ใกล้ชิดกับชาวบ้าน และถือเป็น “พระผู้มาโปรด” จนได้รับการกล่าวขานทั่วไป และนำมาสร้างเป็นงานศิลปกรรมต่างๆ มากมายหลายรูปแบบ รวมทั้งยังมีการสร้างสรรค์สมุดภาพและคัมภีร์ขึ้นจำนวนมาก อันเกิดจากพื้นฐานความเชื่อที่ว่าการสืบสานเรื่องราวเหล่านี้ให้เผยแพร่กว้างขวางออกไปถือเป็นอานิสงส์นำให้ผู้สร้างได้ไปเกิดในยุคพระศรีอาริย์ ในดินเเดนล้านนานิยมเขียนภาพพระมาลัยในพระบฏ หรือตุงค่าวธรรม เป็นผืนเเรกเสมอ
ด้านล่างของภาพเขียนเรื่องราวที่เกี่ยวข้องกับชายผู้ถวายดอกบัว โดยมีการผสมผสานเรื่องราวในสภาพแวดล้อมช่วงนั้นลงไปด้วย ตั้งแต่งานสถาปัตยกรรมที่เป็นเรือนยกพื้นเสาไม้มีที่เป็นรูปแบบของทางภาคเหนือ หญิงที่นั่งอยู่ในเรือนแต่งกายแบบหญิงไทยวนคือ เปลือยอก มีการทำผมมุ่นมวยต่ำไว้ด้านหลัง นุ่งผ้า “ซิ่นต๋า”เป็นผ้าซิ่นที่มีลวดลายเส้นในแนวขวางลำตัว ที่ล้วนเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของหญิงชาวไทยวนในแถบนี้ หรือชายขณะตำครกเท้่าเพื่อตำข้าวเปลือกหรือชายที่แบกฟืนกลับมา ล้วนมีรูปแบบของเป็นแบบชายในล้านนาคือ ไม่สวมเสื้อใว้ผมสั้น นุ่งผ้ามีลวดลายหรือผ้าพื้นสีเรียบผืนเดียวที่เรียกว่านุ่งแบบ “นุ่งผ้าต้อย”หรือ“เค็ดม่าม”โดยจะม้วนผ้าเป็นเกลียวสอดระหว่างขาเป็นการนุ่งแบบเดียวกับการถกเขมรหรือโจงกระเบน เผยให้เห็นลายสักยันต์ตั้งแต่ท้องน้อยจนถึงหัวเข่า ที่มีสวดลายสัตว์หิมพานต์ อันเป็นเอกลักษณ์อย่างหนึ่งของชายชาวไทยวนในแถบนี้ ด้านใต้ถุนเรือนมีทั้งเลี้ยงหมูหรือหมาไ้ว้ใต้เรือนพักอาศัย
PUBLISHER:
หอภาพถ่ายล้านนา โดย มูลนิธิรองศาสตราจารย์ กันต์ พูนพิพัฒน์
OTHER CONTRIBUTORS:
หอภาพถ่ายล้านนา โดย มูลนิธิรองศาสตราจารย์ กันต์ พูนพิพัฒน์
DATE:
07/02/2558
RESOURCE TYPE:
จิตรกรรมภาพพระบฏ
FORMAT:
Image/jpeg
RESOURCE IDENTIFIER:
คณะกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิหอภาพถ่ายล้านนา ในกำกับของกรรมการอำนวยการหอภาพถ่ายล้านนา
SOURCE:
จิตรกรรมฝาผนัง
LANGUAGE:
ไทย/อังกฤษ
RELATION:
–
COVERAGE:
วัดทุ่งคา อ.เเจ้ห่ม จ.ลำปาง ภาคเหนือ ประเทศไทย
RIGHT MANAGEMENT:
หอภาพถ่ายล้านนา โดย มูลนิธิรองศาสตราจารย์ กันต์ พูนพิพัฒน์
Physical Data
COLLECTION NAME:
ลำปาง
IMAGE CODE:
02_25_20150207_MR25-01_01
SUBJECT AGE:
ประมาณกลางพุทธศตวรรษที่ 25
CATEGORY:
จิตรกรรมภาพพระบฏ
PROVENANCE:
ศาสตราจารย์ กันต์ พูนพิพัฒน์
COVERAGE:
วัดทุ่งคา อ.เเจ้ห่ม จ.ลำปาง ภาคเหนือ ประเทศไทย
View map
View map
ORIGINAL SIZE:
85.5 x 140 cm
DIGITAL SIZE:
2998 x 4642 Pixels
