จิตรกรรมฝาผนังฝั่งตะวันออก ของมุขทิศเหนือ 1.1

Category:

Description

Digital Data

TITLE:
น่าน
AUTHOR:
หอภาพถ่ายล้านนา โดย มูลนิธิรองศาสตราจารย์ กันต์ พูนพิพัฒน์
KEYWORDS:
DESCRIPTION:

ภาพเขียนจิตรกรรมฝาผนังฝั่งตะวันออกของมุขด้านทิศเหนือ ภาพเขียนส่วนนี้เสียหายไปข้างข้างมาก โดยเฉพาะภาพเขียนด้านขวาของผนัง 

ภาพเขียนบริเวณด้านซ้ายของผนังด้านนี้ เขียนเรื่องราวในตอนที่เจ้าคัทธณะกุมาร ชายไม้ร้อยกอ และชายเกวียนร้อยเล่มออกจากเมืองอินทปัฎฐนคร ทั้งสามเดินเรื่อยมาเป็นเวลากว่า 15 วันเพื่อเข้าไปในป่าหิมพานต์ ครั้นเมื่อถึงกลางป่าจึงได้หยุดพักใต้ร่มไม้ใหญ่สองต้น เจ้าคัทธณะกุมารจึงได้รับสั่งให้บ่าวทั้งสองไปจับจิ้งหรีดตัวใหญ่ตัวหนึ่งที่กำลังขุดเจาะภูเขาลูกใหญ่อยู่นำมาเป็นอาหาร ทั้งสองจึงแบ่งหน้าที่กัน โดยให้ชายไม้ร้อยกอไปจับก่อน เเละให้หักเอาขาจิ้งหรีด แต่ไม่สามารถหักขาจิ้งหรีดนั้นได้ ทั้งยังถูกดีดไปถึงร้อยวาเเล้วสลบไป ครั้นเวลาล่วงมานานแล้ว ชายไม้ร้อยกอก็ยังไม่กลับมา เจ้าคัทธณะกุมารจึงรับสั่งให้ชายเกวียนร้อยเล่มออกไปขุดบ้าง ในขณะที่กำลังจะเอื้อมมือไปจับขาจิ้งหรีดยักษ์ที่มีกำลังมาก ตนจึงสู้แรงไม่ไหวจึงถูกจิ้งหรีดยักษ์ดีดออกมาเเล้วสลบไปอีกคน ครั้นเจ้าคัทธณะกุมารมาพบจึงได้เข้าจับจิ้งหรีดยักษ์ตัวนั้น โดยสามารถหักขาของจิ้งหรีดยักษ์ได้โดยง่าย เเล้วจึงออกตามหาบ่าวทั้งสอง เมื่อเดินมาได้สักพักก็ไปเจอทั้งสองนอนสลบอยู่ จึงใช้น้ำในคนโฑทิพย์รดลงที่บ่าวทั้งสองให้ได้สติฟื้นคืนมา ครั้นนั้นมีนางยักษ์ตนหนึ่ง ซึ่งเป็นนางยักษ์ตนเดิมที่ยังอาฆาตเเละคอยจองเวรเจ้าคัทธนกุมารเรื่อยมาครั้นเมื่อยังเเรกรุ่น นางได้แปลงกายเป็นพระฤๅษีเข้ามาหลอกชายไม้ร้อยกอและชายเกวียนร้อยเล่มเเล้วจับไปขังไว้หมายจับกินเป็นอาหาร ครั้นเจ้าคัทธณะกุมารจึงได้ตามไปช่วย เเละปราบนางยักษ์ตนนั้นไว้ได้ นางจึงร้องขอชีวิต เเละได้มอบของวิเศษเป็นไม้เท้าต้นชี้ตายปลายชี้เป็น และพิณสามสายให้แก่เจ้าคัทธณะกุมาร อันดีดพิณสามสายนี้ เมื่อใดที่ดีดพิณจะปรากฎปราฏิหาริย์ ดังนี้ เมื่อดีดสายที่ 1 จะทำให้ข้าศึกศัตรูพ่ายหนีไป เมื่อดีดสายที่ 2 จะเกิดโภชนาอาหารมากมาย เเละเมื่อดีดสายที่ 3 จะทำให้พญาหัวเมืองต่างๆมาสวามิภักดิ์ได้โดยง่าย นางนักษ์จึงอาสานำจิ้งหรีดยักษ์ไปประกอบอาหารมาถวาย ครั้นเมื่อเสร็จกิจเเล้วเจ้าคัทธณะกุมารจึงอบรมสั่งสอนนางยักษ์ตนนั้นให้อยู่ในศีลธรรมอันดี เเล้วจึงออกเดินทางต่อไปจนถึงเมืองขวางทะบุรี

ส่วนภาพเขียนบริเวณด้านขวาของฝาผนังด้านนี้ ภาพเขียนส่วนใหญ่เสียหายไปข้างข้างมาก เนื่องจากการรั่วซึมของน้ำฝนที่เข้ามาในพระวิหาร เหลือเพียงภาพเขียนบางส่วนที่ยังสามารถเห็นรายละเอียดของเรื่องราวได้ ประกอบด้วย ภาพเขียนบริเวณด้านซ้ายบน เป็นเหตุการณ์ใตอนที่เจ้าคัทธณะกุมารใช้น้ำจากคนโฑทิพย์รดลงไปที่ชายร้อยกอและชายร้อยเกวียนที่สลบอยู่ให้สติฟื้นคืนมา ส่วนภาพบริเวณขวามือด้านบนเขียนภาพนางยักษ์ที่กำลังจับชายไม้ร้อยกอและชายเกวียนร้อยเล่มมาขังไว้หมายจะกินเป็นอาหาร 

ถัดมาเป็นภาพเขียนบริเวณมุมขวาล่าง เป็นเหตุการณ์ภายหลังจากเจ้าคัทธณะกุมารตามไปช่วยชายไม้ร้อยกอและชายเกวียนร้อยเล่ม เเละปราบนางยักษ์ไว้ได้ นางจึงร้องขอชีวิต เเละได้มอบของวิเศษเป็นไม้เท้าต้นชี้ตายปลายชี้เป็น และพิณสามสายให้แก่เจ้าคัทธณะกุมาร และอาสานำจิ้งหรีดยักษ์ไปประกอบอาหารมาถวาย ครั้นเมื่อเสร็จกิจเเล้ว เจ้าคัทธณะกุมารจึงอบรมสั่งสอนนางยักษ์ตนนั้นให้อยู่ในศีลธรรมอันดี เเล้วจึงออกเดินทางต่อไปจนถึงเมืองขวางทะบุรี ซึ่งคาดว่าน่าจะอยู่ในบริเวณที่จิตรกรรมลบเลือนไป

PUBLISHER:
หอภาพถ่ายล้านนา โดย มูลนิธิรองศาสตราจารย์ กันต์ พูนพิพัฒน์
OTHER CONTRIBUTORS:
หอภาพถ่ายล้านนา โดย มูลนิธิรองศาสตราจารย์ กันต์ พูนพิพัฒน์
DATE:
07/02/2558
RESOURCE TYPE:
จิตรกรรมฝาผนัง
FORMAT:
Image/jpeg
RESOURCE IDENTIFIER:
คณะกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิหอภาพถ่ายล้านนา ในกำกับของกรรมการอำนวยการหอภาพถ่ายล้านนา
SOURCE:
จิตรกรรมฝาผนัง
LANGUAGE:
ไทย/อังกฤษ
RELATION:
COVERAGE:
วัดภูมินทร์ อำเภอเมืองน่าน จังหวัดน่าน ภาคเหนือ ประเทศไทย
RIGHT MANAGEMENT:
หอภาพถ่ายล้านนา โดย มูลนิธิรองศาสตราจารย์ กันต์ พูนพิพัฒน์

Physical Data

COLLECTION NAME:
น่าน
IMAGE CODE:
000
SUBJECT AGE:
CATEGORY:
จิตรกรรมฝาผนัง
PROVENANCE:
ศาสตราจารย์กันต์ พูนพิพัฒน์
COVERAGE:
วัดภูมินทร์ อำเภอเมืองน่าน จังหวัดน่าน ภาคเหนือ ประเทศไทย view map
ORIGINAL SIZE:
11.43×6.82 เมตร(ขนาดรวมทั้งฝาผนัง)
DIGITAL SIZE:
57,451×19,360 Pixels