Description
Digital Data
ภาพเขียนจิตรกรรมบริเวณเหนือประตูฝั่งซ้ายมือ เป็นเรื่องราวในตอนที่เจ้าคัทธณะกุมารออกเดินทางจากเมืองศรีษะเกษ มุ่งสู่เมืองอินทปัฎ์ฐนคร ในขณะออกเดินทางนั้นทรงเเบกดาบศรีกัญไชยไว้ที่บ่าซ้าย เบื้องหน้าห้อยคนโฑทิพย์ ส่วนเบื้องหลังห้อยถุงย่ามไว้ ระหว่างทางได้พบกับชายผู้หนึ่ง ชายผู้นี้เป็นผู้มีกำลังวังชามาก สามารถลากกอไม้ไปล้อมรอบที่นาของตนทีละ 111 กอ ชาวบ้านจึงเรียกว่าชื่อชายผู้นี้ว่า “ชายไม้ร้อยกอ” เจ้าคัทธณะกุมารเห็นชายไม้ร้อยกอกำลังลากไม้อยู่จึงวิ่งเข้าไปเหยียบไม้นั้นจากด้านหลัง เมื่อชายไม้ร้อยกอเห็นดังนั้นจึงโมโหหมายจะเข้าทำร้ายเจ้าคัทธณะกุมาร แต่ก็มิสามารถทำอันตรายต่อเจ้าคัทธณะกุมารได้ เจ้าคัทธณะกุมารจึงใช้พระหัตถ์จับที่ไหล่เเล้วกดชายไม้ร้อยกอทรุดลงจมพื้นดิน เมื่อมิสามารถต่อกรกับเจ้าคัทธณะกุมารได้ ชายไม้ร้อยกอจึงส่งเสียงร้องขอชีวิตจากเจ้าคัทธณะกุมาร เมื่อเจ้าคัทธณะกุมารเห็นดังนั้นก็เกิดความเมตตา จึงดึงชายไม้ร้อยกอขึ้นจากดิน ชายไม้ร้อยกอสำนึกในพระคุณเป็นอันมาก จึงขอเป็นข้ารับใช้ติดตามเจ้าคัทธณะกุมารต่อไป
ในบริเวณนี้มีอักษรล้านนาเขียนกำกับไว้อยู่ด้วยกันหลายชุด ประกอบด้วย ชุดอักษรล้านนาบริเวณด้านบนซ้ายมือ อ่านได้ความว่า “เจ้าคัทธณะกุมารมาจวบไม้ร้อยกอหนี้แล” แปลว่า “เจ้าคัทธณะกุมารได้มาพบชายร้อยกอ” ถัดไปเป็นชุดอักษรล้านนาบริเวณด้านขวา อ่านได้ความว่า “ก๋ำมันเป๋นไผนี้หา” แปลว่า “เจ้าเป็นใคร” ถัดมาเป็นชุดอักษรล้านนาบริเวณด้านล่างตรงกลางอ่านได้ความว่า “ฆิงจะดีปานใดบ่า” แปลว่า “เจ้าจะเก่งขนาดไหนกัน” ถัดมาบริเวณด้านล่างสุด อ่านได้ความว่า “เจ้าคัทธณะเอาไม้ร้อยกอทั่งหล่มลงเพียงหัวแล” แปลว่า “เจ้าคัทธณะกุมารกดไม้ร้อยกอลงจมดินเหลือแต่ส่วนหัว” เเละชุดอักษรล้านนาถัดขึ้นไปบริเวณด้านบนตรงกลาง ด้านหน้าชายไม้ร้อยกอ (พนมมือ) อ่านได้ความว่า “ขอเทอะเจ้า” แปลว่า “ข้าขอขมาเจ้า” และถัดไปเป็นชุดอักษรล้านนาบริเวณด้านขวาหลังชายร้อยกอที่กำลังเดินตามเจ้าคัทธณะกุมารไปนั้น อ่านได้ความว่า “เจ้าคัทธณะได้ไม้ร้อยกอมาหนี้แล” แปลว่า “เจ้าคัทธณะกุมารได้ชายร้อยกอมาเป็นลูกน้อง” เเละอักษรล้านนาชุดสุดท้ายบริเวณด้านขวาหน้าเจ้าคัทธณะกุมาร อ่านได้ความว่า “กอยหมอนั้นดู” แปลว่า “คอยดูเจ้าคนนั้นะ(ชายร้อยเกวียน)”
ส่วนภาพเขียนด้านบนในฝาผนังช่องนี้ เขียนภาพไก่พ่อแม่ลูกขนาดใหญ่ไว้ ซึ่งน่าจะเขียนไว้เป็นส่วนประกอบเพื่อคั่นระหว่างภาพเขียนด้านบนที่เขียนพุทธประวัติกับภาพด้านล่างที่เขียนเรื่องราวในชาดกเรื่องคัทธณะกุมารชาดก
ในภาพเจ้าคัทธณะกุมารทรงเครื่องแบบกษัตริย์ของไทย หรือ การแต่งกายแบบในละครนาฏศิลป์ของทางกรุงเทพ คือ สวมพระมาลา หรือ หมวกทรงกลมยอดแหลม สวมกรองศอและอินทรธนูทับบนเสื้อแขนยาว มีทับทรวงและสายสังวาลสะพายแล่ง สวมพาหุรัดที่ต้นแขน นุ่งสนับเพลา คือกางเกงขายาวประมาณครึ่งแข้ง นุ่งโจงกระเบนทับที่เป็นผ้าที่มีลวดลาย รัดด้วยปั้นเหน่ง หรือเข็มขัด มีผ้าห้อยหน้า หรือ ชายไหวระหว่างชายแครง มีแถบผ้าปลายงอนหุ้มปลายขากางเกงทั้ง 2 ข้าง ปัจจุบันหมายถึงกางเกง ส่วนในราชาศัพท์ใช้ว่า “พระสนับเพลา” ในมือถือดาบศรีกัญไชย คอนไว้บนบ่าซ้าย เบื้องหน้าห้อยคนโฑทิพย์ ส่วนเบื้องหลังห้อยถุงย่ามที่นิยมใช้กันในหมู่ชาวไทยวนในล้านนาไว้ที่ปลายดาบ เเละสวมพระบาทเชิงงอน
ส่วนชายร้อยกอแต่งกายคล้ายชาวไทยวนและไทลื้อในล้านนาในยุคนั้น ซึ่งได้รับอิทธิพลการแต่งกายมาจากทางกรุงเทพ คือ ใส่เสื้อแขนยาวคอกลมทำจากผ้าพื้นสีเรียบ มีการตกแต่งที่สาปเสื้อด้านหน้าและที่ต้นแขน สวมหมวกทรงกลมแบบของชาวตะวันตกซึ่งน่าจะได้รับอิทธิพลจากทางกรุงเทพเช่นกัน นุ่งผ้าผืนเดียวที่มีลวดลายเรียกว่านุ่งแบบ “นุ่งผ้าต้อย” หรือ “เค็ดม่าม” โดยจะม้วนผ้าเป็นเกลียวสอดระหว่างขาเป็นการนุ่งแบบเดียวกับการถกเขมร หรือ โจงกระเบน มัดเอวด้วยผ้าพื้นสีแดง เผยให้เห็นลายสักยันต์ตั้งแต่ท้องน้อยจนถึงหัวเข่า อันเป็นเอกลักษณ์อย่างหนึ่งของชายชาวไทยวนและไทลื้อในแถบนี้ ไว้ผมทรงมหาดไทย ลักษณะคือ ไว้ผมกลางศีรษะและด้านข้างโกนผมบริเวณโดยรอบ คล้ายกับการนำกะลามาครอบหัว แต่ไม่ได้แสกกลางแบบทางภาคกลางของไทย ซึ่งน่าจะได้รับอิทธิพลมาจากทางกรุงเทพ
Physical Data
